Ortodonti ;diş, çene ve yüz kompleksini normal yapı ve gelişim, anomaliler ve anomalilerin tedavisi yönünden ele alan bilim dalıdır.
Ortodontinin amacı, ortodontik problemin meydana gelmesini önlemek, eğer meydana gelmiş ise bu problemi çözmek, iyi bir fonksiyon, iyi bir estetik ve erişilen durumun kalıcı olmasını sağlamaktır. Çapraşık dişlerle ağız hijyeni sağlamak daha güçtür ve bu yüzden dişeti rahatsızlıkları ve çürükler daha kolay oluşur. Ayrıca çapraşıklıkta ve eklem ilişkisi bozuk olduğunda çiğneme tam yapılamaz sindirim sisteminde bir takım problemler başlar. Alt ve üst dişlerin birbiriyle tam uyumlu olmadığı durumlarda, çene eklemine veya tek bir dişe fazla yük gelerek ağrılı ve tedavisi zor problemlere yol açabilir. Ön dişlerin çok ileride veya geride olduğu durumlarda bazı sesler doğru telaffuz edilemez ve konuşma problemleri ortaya çıkar. Bazı durumlarda sadece dişlerde değil, iskelet sisteminde de sorunlar görülebilir. Üst ve alt çenenin veya her ikisinin doğru konumda olmaması sebebiyle hasta çiğneme ve konuşma fonksiyonlarını yerine getiremez. Estetik olarak da belirgin iskeletsel asimetrisi görülebilir. Bu durumda ortodontik tedaviye ilaveten üst ve alt çenesini kapsayan bir cerrahi prosedür gerçekleştirilir. Ortognatik cerrahi denen bu tedavi sayesinde büyüme gelişimi tamamlanmış bireylerin de doğru çene ve diş kapanışa gelmesi ve eksik olan fonksiyonların düzeltilmesi sağlanır.
Ortodonti alanında çalışan uzman diş hekimine ortodonti uzmanı ya da ortodontist denir. Ülkemizde 5 yıllık diş hekimliği eğitimlerinin ardından 4-6 yıl ortodonti alanı üzerinde eğitim gören kişiler ortodonti uzmanı olmaya hak kazanırlar.
Ortodontik tedavinin en önemli aşaması doğru tanıdır. Ortodontik problemin doğru tanısını koyabilmek için detaylı klinik ve radyolojik muayene gereklidir. Çekilen fotoğrafların, radyografilerin ve diş kalıplarının detaylı incelenmesi sonucu, hastanın asıl problemi teşhis edilmeli ve bu probleme yönelik tedavi planlaması yapılmalıdır.
DİŞLERDE NEDEN ÇAPRAŞIKLIK OLUŞUR?
Dişlerin ve çenelerin gelişmesi ve doğru konumlara gelmesinde genetik faktörler etkili olduğu kadar, çevresel faktörler de etkilidir. Örneğin ağız solunumu yapmak, parmak emmek, dudak veya dil emmek, tırnak yemek, kalem ısırmak, uzun süre biberon ve emzik kullanmak gibi alışkanlıklardan dolayı dişlerde çapraşıklık ve çenelerde problemler oluşabilmektedir. 4 yaşından sonra hala emzik emen ve biberon kullanan, burun solunumu yapamaması sebebiyle ağız solunumu yapan çocuklarda üst ve alt çenede kalıcı iskeletsel değişiklikler olabilmektedir. Bu sebeple çocukların 7 yaşına kadar çocuk diş hekimi kontrolünde olması büyük önem taşımaktadır. İleri yaşlarda ise diş kayıpları yüzünden diğer dişlerin o bölgeye devrilmesi ve uzaması sonucu çapraşıklıklar oluşmaktadır.
ÇENE EKLEMİ İLE ORTODONTİ ARASINDA İLİŞKİ VAR MIDIR?
Erken diş kaybı, diğer dişlerin çekim boşluğuna hareketi, karşıt dişlerdeki aşırı harabiyet yüzünden dişlerde uzama sonucu dişlerin kapanışı bozulmakta ve eklem problemi ortaya çıkabilmektedir. Ayrıca tırnak yeme gibi sürekli öne doğru tekrarlayan çene hareketleri de eklem problemine yol açmaktadır. Dişlerin doğru kapanışta olmaması yüzünden çene ağrıları, diş gıcırdatmaları ve dişlerin aşınma gibi problemleri ortaya çıkabilmektedir. Ortodonti uzmanı, eklem sağlığını değerlendirip kapanışı düzelterek, diş kapanışından kaynaklanan çene eklemindeki problemin ilerlemesini önleyebilmektedir.
KAÇ YAŞINDAN İTİBAREN ORTODONTİK MUAYENE YAPILMALIDIR?
Her çocuk 7 yaşından itibaren ortodonti uzmanı tarafından muayene edilmelidir. Çene darlığı, dişlerde ters kapanış, çeneyi bir tarafa doğru kapatma gibi problemler erken teşhis edilip tedavi edildiğinde daha başarılı sonuçlar ortaya çıkmaktadır.
KAÇ YAŞINA KADAR ORTODONTİK TEDAVİ YAPILABİLİR?
Dişlerin etrafını saran dokular sağlıklı olduğu sürece, diş her yaşta hareket ettirilebilmektedir. Sağlıklı dişeti ve kemik dokusu ancak düzenli diş hekimi kontrolleriyle sağlanmaktadır. Dişlerdeki çapraşıklıkların ve boşlukların düzenlenmesi için yaş sınırı yoktur. 7 yaşında da, 70 yaşında da dişlerin yeri değiştirilebilmekte ve güzel ve sağlıklı gülüşler kazandırılabilmektedir.
ORTODONTİK TEDAVİYE İHTİYACINIZ OLDUĞUNU NERDEN ANLAYABİLİRSİNİZ?
Üst dişleriniz ile alt dişleriniz arasında kapanış problemi varsa, dişlerinizi kapattığınızda az miktarda diş temasınız varsa, ısırma problemi yaşıyorsanız, gömük veya süremeyen dişiniz varsa, dişleriniz çapraşıksa, eksik veya fazla dişiniz varsa, gülümsemenizde dişlerden kaynaklı asimetriniz varsa, üst ve alt çenelerinizin konumu ile ilgili problem varsa, parmak emme, tırnak yeme gibi alışkanlığınızdan dolayı kapanışınızda sorun varsa, dişlerinizin arasında geniş boşluklar varsa, diş kapanışınızdan dolayı çene eklemi problemi yaşıyorsanız ortodontik tedaviye ihtiyacınız var demektir.
ORTODONTİK TEDAVİ NE KADAR SÜRER?
Ortodontik tedavinin toplam süresi, tedavi edilecek probleme, hastanın metabolizmasına, hastanın randevu uyumuna ve hekimin becerisine bağlıdır. Bir dişin bir ayda hareket etme miktarı ortalama 1 mm’den azdır. Bu sebeple tedaviler ortalama 1,5- 2 sene sürmektedir. İşin içine fonksiyonel büyüme gerektiren veya ortognatik cerrahi veya gömük dişlerin sürdürülmesi gibi durumlar eklendiğinde bu süre uzayabilmektedir. Detaylı klinik ve radyolojik analiz sonucunda ortalama süreleri hekimiz size açıklayabilir.
ORTODONTİK TEDAVİ SIRASINDA AĞRI OLUR MU?
Dişlere teller özel yapıştırıcılarla yapıştırılırken ağrı olmaz, ancak diş hareketi sırasında hafif sızlama olabilmektedir. Bu sızlama birkaç gün devam etmekte, daha sonra diş hareketi ile birlikte azalmaktadır. Her bireyin ağrı direnci farklıdır. Bazı kişiler hiç ağrı hissetmezken bazıları ise dişlerdeki baskıyı hissedebilir.
AĞZIMDA TELLER VARKEN DİŞLERİMİ NASIL FIRÇALAYACAĞIM?
Dişlerinizin üzerine yapıştırılan braketlerin çevresini rahat fırçalayabilmeniz için üretilmiş özel diş fırçaları, diş arası fırçaları ve diş ipleri bulunmaktadır. Farklı boylarda piyasada rahatlıkla bulunabilen bu fırçalar sayesinde her yemek sonrası tellerin çevresini, dişeti kenarlarını ve çiğneyici yüzeyleri temizlemek mümkün olmaktadır. Ayrıca diş hekimlerinin kullandığı tarzda basınçlı su püskürten elektronik diş duşları da ağız temizliğine oldukça fazla katkı sağlamaktadır. Burada önemli olan nokta, dişleri tek tek aynada kontrol ederek, yavaş ve özenli şekilde fırçalamaktır.
KAÇ TİP BRAKET VARDIR?
- 1- Metal Braketler: Dişler üzerine yapıştırılan metal sabit ortodontik ataşmanlardır. Gri renktedir. Estetik olmamakla beraber işlev olarak en başarılı olan brakettir.
- 2- Şeffaf Braketler: Diş rengine daha yakın olan braketlerdir. Daha estetiktir ancak kırılgan yapıya sahiptir.
- 3- Lingual braketler: Dişlerin iç yüzeylerine yapıştırılan metal braketlerdir. Dişlerin ön yüzlerinden gözükmedikleri için tamamen estetiktir.
- 4- Şeffaf plaklar: Tedavi sırasında takılıp çıkartılabilen şeffaf düzeltici apareydir. Dişler üzerine braket yapıştırılmaz. Belli aralıklarla plaklar değiştirilir.
ORTODONTİK TEDAVİDEN SONRA DİŞLERİM TEKRAR BOZULUR MU?
Başarılı bir ortodontik tedavi, kalıcı bir ortodontik tedavidir. Tedavide elde edilen düzgün sıralanmış dişlerin korunması için dişlerin iç tarafına ince bir tel yapıştırılır. Bazı durumlarda tüm dişleri kaplayan plaklar ile bu kalıcılık desteklenir. Dişlerin çevresindeki yumuşak dokuların ve kemiklerin doğru konumlarında şekillenmesi ve durumun kalıcı olabilmesi için bu son aşama önem arz eder. Yani teller çıkartıldıktan sonra herhangi bir koruyucu uygulama olmazsa dişlerin konumlarının bozulma ihtimali ortaya çıkabilir. Ortodonti uzmanı bu retansiyon aşaması ile ilgili bilgiyi size verecektir.
ORTODONTİ Birimi Doktorlarımız